Vandaag ging mijn zoon met een mondkap op naar school. Omdat de chauffeur van het leerlingenvervoer ‘alle risico’s wil vermijden’. Maar hoe zit het met de risico’s voor mijn kwetsbare kind?
Mijn zoon zit op het Speciaal Onderwijs. Omdat zijn school ver weg van huis is, gaat hij met het leerlingenvervoer naar school. Hij is 10 jaar en hoeft volgens de richtlijnen van de overheid dus geen mondkapje te dragen. Toch ontvingen wij gisteren bericht van zijn chauffeur dat hij voortaan in de bus een kap op moet. De chauffeur is namelijk bang en wil geen enkel risico nemen. Dat betekent dus dat mijn kind, mijn autistische, prikkelgevoelige kind, dagelijks soms tot wel twee uur met een mondmasker op in de bus zit. Ik heb begrip voor ieders realiteit, angsten en vrije keuzes. Maar nu wordt er een keus gemaakt voor mijn zoon, waar wij niet achter staan en die bovendien zíjn realiteit en de angsten die híj heeft juist níet ten goede komen. Dus wiens welzijn weegt dan zwaarder? En hoe ver willen we de kinderen meeslepen in de angstcultuur die wij als volwassenen aan het scheppen zijn?
Overprikkeling en onveiligheid
Het dragen van een mondkapje lijkt misschien een maatregel die weinig impact heeft op een persoon. Maar voor een kind met autisme is niets minder waar. Kinderen zoals mijn zoon zijn vaak sensorisch zeer gevoelig en ervaren (fysieke) prikkels heel anders en veel heftiger dan de meeste mensen. Een labeltje in een trui, of een draadje in een sok kan hen al fysiek pijnigen, laat staan een schurend stuk stof over de helft van hun gezicht. Daarnaast wordt het daardoor voor hen nog moeilijker om de nonverbale communicatie van mensen te kunnen interpreteren, iets dat voor kinderen met autisme sowieso al heel erg ingewikkeld is. Dit creëert overprikkeling en bovendien onveiligheid voor deze kinderen. Een zogenaamd non-invasieve maatregel als het dragen van een mondkap heeft voor een kwetsbaar kind zoals mijn zoon dus verstrekkende en bovendien schadelijke gevolgen. Tenslotte lijdt zowel zijn mentale als zijn lichamelijke gezondheid hieronder. Wat een direct gevolg heeft voor zijn ontwikkeling. Dus als we het dan hebben over het beschermen van de volksgezondheid, hoe gezond zijn we dan bezig als we de toekomstige generatie hun ontwikkeling ontzeggen?
Schadelijk narratief
In principe kunnen wij als ouders weigeren hierin mee te gaan. Vooralsnog kan de chauffeur niet eenzijdig mondkapjes verplichten. Maar natuurlijk worden wij als ouders nu wel voor voor het blok gezet, aangezien er sprake is van een afhankelijkheidsrelatie. Echter, geloven wij niet in het bagatelliseren van andermans gevoelens en vooral ook niet in het op het spits drijven van een maatschappelijke situatie die sowieso al zeer gespannen is. Desondanks vinden wij dit een verdrietig en zorgelijk voorbeeld van hoe makkelijk maatschappelijke conditionering plaatsvindt als er van hogerhand maar genoeg angst gezaaid wordt. En vooral ook van hoe beperkt er gekeken wordt naar de maatschappij-brede en vooral ook lange termijn gevolgen van het beleid dat nu door de overheid gevoerd wordt. Wat leren wij onze kinderen als we ze met mondmaskers op naar school sturen? Welk gevoel geven wij hen mee? Dat er gevaar dreigt, dat andere mensen een gevaar vormen en jijzelf trouwens ook, simpelweg door er gewoon te zijn. Dat is per definitie een schadelijk narratief om in op te groeien, maar voor kinderen die sowieso al kampen met angsten en daardoor in een wereld leven die voor hen al vaak onveilig voelt, al helemaal. Wat voor generatie laten wij daardoor opgroeien? Een generatie die elkaar en de wereld waarin zij leven wantrouwen. En dat kan voor de toekomst en daarmee dus de gezondheid van die wereld nooit veel goeds betekenen.
Kleine dingen, grote gevolgen
Is het welzijn van mijn kwetsbare kind minder belangrijk dan het welzijn van iemand die gedreven wordt door angst en daar in die zin dus ‘ziek’ van is geworden? In hoeverre mag de keuze van de een om zijn leven op een bepaalde manier te leiden, het leven van een ander gaan bepalen? Tenslotte gaat het niet alleen om die dagelijkse ritjes in de bus, maar om het effect dat die ritjes hebben op het hele leven van mijn zoon en daarmee op het leven van de rest van het gezin en daarmee onvermijdelijk dus op de maatschappij. Het lijkt iets kleins, maar zoals dat zo vaak gaat met kleine dingen kunnen die grote gevolgen hebben. Voor ons allemaal. Uiteindelijk gaat het namelijk om de toekomst. En hoe wij die willen vormgeven. Voor onszelf, maar vooral voor onze kinderen. Tenslotte zijn zij degenen aan wie wij de wereld achterlaten en die die wereld moeten dragen. Wat voor wereld willen wij hen geven? Wat mij betreft geen wereld waarin de angst regeert. Maar zo langzamerhand vrees ik dat onze kinderen een bange toekomst tegemoet gaan.