Kritisch zijn over wat de overheid doet, maakt je automatisch een complotdenker. Althans, in de coronacrisis. Tenslotte hebben de mensen die tegenstanders van het beleid een stelletje gekkies vinden zelf nooit kritiek gehad op de overheid. Toch?
Ik beschouw mijzelf al sinds jaar en dag als een kritische burger. Ik heb mijn werk gemaakt van het schrijven over en aan de kaak stellen van maatschappelijke issues en de vaak politieke keuzes die daaraan ten grondslag liggen. Er zijn de afgelopen jaren legio dingen geweest waar ik het hartgrondig mee oneens ben geweest. Toch ben ik in al die jaren van kritisch zijn nooit bestempeld als complotdenker. Maar sinds de coronacrisis ben ik ineens gaan behoren tot het genootschap van staatsgevaarlijke aluminiumhoedjes-dragers, omdat ik het niet eens ben met wat de overheid doet. Dat is namelijk, kort door de bocht, de definitie van het begrip complotdenker: iemand die het beleid van het heersende ‘regime’ verwerpt, al dan niet omdat hij/zij vermoed dat dat regime een alternatieve agenda heeft. Maar, als dat inderdaad is wat van iemand een complotdenker maakt, dan zou ik de mensen die zo afgeven op hen die vraagtekens stellen bij het coronabeleid weleens willen vragen: zijn jullie het dan nooit oneens geweest met de overheid? Want anders kunnen we elkaar volgens mij gewoon een hand geven.
Mens met een mening
Inherent aan het maken van beleid, is dat nooit iedereen het ermee eens is. Dat kan simpelweg niet, omdat niet iedereen in dezelfde realiteit leeft. Dat betekent dus dat niet iedereen vanuit hetzelfde paradigma kijkt en redeneert en dus ontstaan er per definitie verschillen van mening. Ik verzet mij bijvoorbeeld al jaren tegen de Wet op het Passend Onderwijs. Vanuit het paradigma van de politiek bezien was die wet een goed idee. Daar zou namelijk mee bezuinigd worden en in de ogen van de beleidsmakers was het beter voor iedereen als de speciale kindertjes zo normaal mogelijk gingen doen. Mijn paradigma is anders. Namelijk dat van een moeder van zo’n speciaal kind die haar zoon ziet verzuipen in het reguliere onderwijs. Die bang is dat het geld dat nu bespaard wordt later drie keer zo hard moet worden uitgegeven om alle verzopen leerlingen weer op het droge te krijgen. Nog een voorbeeld: marktwerking in de zorg. Ik roep, als chronische zieke burger, al jaren dat dat in mijn ogen een slecht idee is, omdat gezondheidszorg een primaire levensbehoefte is en geen marketingtool. Daar denkt de overheid echter anders over en dus staan we wat dit betreft lijnrecht tegenover elkaar. Maakt dat mij een complotdenker, of gewoon een mens met een goed onderbouwde mening en een visie, gestoeld op ervaringen in mijn leven? Tenslotte moet ik mij bewegen binnen de context die de politiek voor mij als burger heeft geschapen. Maar betekent dat dan automatisch dat ik het daar altijd helemaal mee eens moet zijn? Dat lijkt mij niet en is bovendien onmogelijk. Maar in de coronacrisis zijn de aanhangers van het beleid blijkbaar allemaal devote overheidsadepten.
Geen gekkie
Als niet achter de overheid staan automatisch betekent dat je een complotdenker bent, moeten we allemaal dat aluminiumhoedje opzetten. Misschien ben jij het nu heel erg eens met het coronabeleid, maar de overheid heeft vast ook weleens dingen gedaan waar jij niet achter stond. Die jou misschien zelfs wel benadeeld hebben. Waar je boos om werd en waarvan jij veel beter wist hoe het zou moeten. De kans is aanzienlijk dat je daarin zelfs gelijk had. Dat is namelijk de pest met de heersende macht: die heeft de neiging de zaken alleen vanuit dat eigen paradigma te bekijken, ipv al die andere realiteiten die er zijn ook in ogenschouw te nemen. Dat is namelijk in hun belang. Dat is geen complottheorie, maar gewoon de simpele, en helaas vaak vervelende en soms zelfs ronduit schadelijke, realiteit. Mensen die zich uitspreken tegen die heersende macht per definitie bestempelen als een stelletje gevaarlijke gekken met waanideeën als jij het toevallig een keer wel eens bent met wat de overheid doet, is kortzichtig en bovendien ook nogal opportunistisch. Tenslotte vond je jezelf ook geen gekkie toen jij het zelf ergens mee oneens was, toch?
Agree to disagree
Ik ben het oneens met het coronabeleid zoals dat nu gevoerd wordt, maar ik vind de mensen die er wel achter staan geen idioten. Zij leven gewoon in een andere realiteit dan ik. Hun wereld ziet er anders uit dan die van mij en dus redeneren ze vanuit dat paradigma. Dat is logisch, ook als hun manier van denken voor míj niet logisch is. Dus zit er niks anders op dan agree to disagree en te proberen elkaar vanuit dat uitgangspunt te benaderen. Jouw waarheid is niet die van mij, simpelweg omdat jouw leven ook niet dat van mij is. Wat voor jou goed is, kan voor mij weleens heel slecht zijn en andersom. De waarheid zal, zoals altijd, wel in het midden liggen. Maar als we blijven weigeren een stap buiten onze eigen wereld te zetten, blijft die van de ander altijd een fantasiewereld. Terwijl de verhalen die we elkaar proberen te vertellen meestal echt geen sprookjes zijn.