Dat niet alle moeders na hun bevalling op een roze wolk zitten weten we inmiddels en gelukkig komt daar steeds meer aandacht voor. Maar hoe zit het eigenlijk met papa? Staat die wel altijd te juichen? Onderzoek wijst uit van niet.
In de Volkskrant van afgelopen weekend vertelden verschillende vaders over hun Postnatale Depressie. Ja, je leest het goed: mánnen met een PND. Dat kan namelijk. Althans, er zijn onderzoeken die laten zien dat ook mannen na de geboorte van hun kind te maken krijgen met depressieve gevoelens. Ook hun hormoonhuishouding verandert na de komst van een kind; het testosteron daalt en daar hebben sommige mannen last van. Daarnaast is er, naast de hormonale, nog een andere grote oorzaak voor het ontstaan van een PND: de enorme verandering die het krijgen van een kind met zich meebrengt. Al een tijd vermoeden medici en wetenschappers dat dingen als slaapgebrek, het plotselinge verantwoordelijkheidsgevoel en het gebrek aan tijd voor jezelf bij veel moeders triggers zijn voor het ontwikkelen van een PND. En dat zijn zaken waar vaders net zo goed mee te maken krijgen. Dus waarom zouden mannen daar dan geen last van hebben?
Lees ook: Een gezin is niet per se leuk (en daarom zijn zoveel ouders ongelukkig).
Zo’n vijf tot tien procent van de mannen kampt met depressieve gevoelens na de geboorte van hun kind, tegenover zeven tot twintig procent van de vrouwen. Dat is dus niet eens zo’n groot verschil. Bovendien denken onderzoekers dat dat percentage eigenlijk hoger ligt, omdat mannen nog veel minder dan vrouwen openlijk uitkomen voor hun gevoelens. Een man met een PND gaat vaak vluchtgedrag vertonen en verliest zich dan bijvoorbeeld in zijn werk, of in drank of drugs. Of hij wordt een afwezige vader en partner die zich onttrekt aan het gezinsleven en snel geprikkeld is. Dat is niet alleen moeilijk voor de vader zelf, maar ook nadelig voor het kind. “Depressieve vaders hebben een grote impact op hun kinderen,” zegt Mijke Lambregste-Van den Berg, kinder,- en jeugdpsychiater, in de Volkskrant. “Kinderen kunnen cognitief, emotioneel en motorisch achterblijven. Daarom is goede screening belangrijk. Want hoe eerder ze hulp krijgen, hoe minder groot de gevolgen voor de kinderen zijn.”
Tja. De papa-PND. Geloof jij erin? De meningen erover zijn in ieder geval heftig verdeeld. Menigeen vindt het maar onzin en een geval van aanstelleritis. Want kom op zeg heren, menen jullie dit nou? Jullie zijn tenslotte niet degenen die negen maanden lang hun lichaam ter beschikking hebben gesteld, een bevalling door hebben moeten maken en daarna borstvoeding moeten geven. Het zal best dat jullie hormonen ook een beetje aan de rol gaan, maar zullen we dat even niet vergelijken met de hormonale shitstorm die je vrouw moet doorstaan? En laten we wel wezen, het leven dat het meest verandert is toch nog altijd dat van haar, niet dat van jou. Want het is nog altijd mama die voor de meeste zorgtaken opdraait, terwijl papa’s oude leventje voor het grootste deel gewoon doorgaat zoals het altijd is geweest. Dus minder tijd voor jezelf, slaapgebrek, verantwoordelijkheid? Ammehoela. Nee, de depressieve papa’s kunnen niet rekenen op veel steun.
Ik zal eerlijk toegeven, zelf heb ik er ook wat moeite mee. Heb ik de neiging om een beetje in de lach te schieten als ik hoor over mannen die postnataal met zichzelf in de knoop raken. En toen ik het even bij mijn eigen man toetste, keek hij me aan alsof hij het in Keulen hoorde donderen. Maar tegelijkertijd vind ik dat toch niet helemaal eerlijk van ons. Want je kunt nou eenmaal niet oordelen over iemands gevoelsleven, over welke emoties iemand wel en niet zou ‘mogen’ hebben. En een kind krijgen, dat ís gewoon een ingrijpende gebeurtenis in iemands leven, ongeacht welk geslacht je hebt. Het zet alles helemaal op z’n kop en vanuit dat licht bezien is het dus helemaal niet zo vreemd dat ook een man daar ondersteboven van kan zijn. Tenslotte, mensen gaan in therapie voor zaken die minder verstrekkende gevolgen hebben, maar vader worden dat moeten die kerels blijkbaar gewoon maar even doen. Niet lullen, maar vaderen, zeg maar? Maar heeft papa geen recht op een beetje meer coulance?
Het is een feit dat heel veel mannen moeite hebben met de transitie van man naar vader. Ik heb het bij mijn ex-man gezien en ik zie het overal om me heen. Mannen die altijd moe zijn, zo’n baby stiekem eigenlijk helemaal niet zo leuk vinden en weinig betrokken zijn bij de verzorging en het gezinsleven. Tot groot verdriet en enorme frustratie van hun vrouwen, omdat die daardoor weer het gevoel hebben dat ze overal alleen voor staan. En dus wordt de jonge vader al snel bestempeld als lui, ongeïnteresseerd en anti-feministisch. Maar misschien zouden we meer moeten kijken naar wat er áchter die houding zit. Waaróm die mannen zich vaak zo opstellen. Vragen we tenslotte weleens aan onze mannen hoe het met hén gaat? Hoe zíj zich voelen? Hoe zíj hun nieuwe rol en alles wat daarbij hoort ervaren? Ik heb dat eigenlijk nooit gedaan. Omdat ik, inderdaad, vond dat zo’n vent gewoon niet moest zeiken. En misschien was dat eigenlijk niet zo eerlijk. Misschien negeren we daardoor collectief onze mannen en werken we daarmee de nog immer voortdurende ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in het gezin zelf in de hand. Want ja, jij bent plotseling moeder geworden. Maar hij is net zo goed plotseling vader. En hij loopt sowieso al negen maanden hechten achter. Dus wellicht is de schok voor hem eigenlijk wel groter.
Misschien zijn mannen inderdaad een stelletje mietjes. Maar het zijn wel de vaders van onze kinderen en we hebben meer aan ze als na hun wekelijkse rondje postnatale therapie hun deel van de luiers verschonen, dan als ze de kuierlatten nemen en op hun werk met een fles wodka in hun bureaula hun ellende gaan zitten verdrinken. Dus laten we eens wat vaker vragen hoe het gaat met papa. En proberen er begrip voor op te brengen als hij het óók moeilijk heeft. Niet eenvoudig, als jij met je ontplofte onderkantje, je bloedende tepels en een slaapdelirium door het huis strompelt, believe me, ik wéét het, maar mannen zijn ook mensen. Dus dan maar samen huilen boven de wieg om 03.00 uur ’s nachts. Gedeelde smart is halve smart tenslotte. En laten we eerlijk zijn, het jonge ouderschap, dat ís soms gewoon ook om te huilen.
Lees ook: Als mama van huis is, dansen papa en de kinderen op tafel (en waarom dat niet erg is).
Niets meer missen?
Meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief!